به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی-اجتماعی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ مدارس و دانشگاه‌ها، یکی از تاثیر پذیرترین بخش‌ها در زمین بازی کرونا در ایران بود. مراکز آموزشی از اسفند سال ۹۸، با دستور دولت قبل، تعطیل و سپس به صورت مجازی، روند تحصیل دانش آموزان و دانشجویان را پیگیری کردند.
نحوه تدریس به دانش آموزان، که از حساسیت بیشتری به دلیل سن کم آن‌ها برای آموزش، برخوردار است، محل بحث ما برای این گزارش است. سال تحصیلی پیشرو، به عنوان دومین سال تحصیلی کرونایی که با گذشت نزدیک به ۲۰ ماه از شیوع رسمی کرونا در ایران، در هاله‌ای از ابهام، در حال آغاز است.
شور و اشتیاق آغاز سال تحصیلی، مانند سال‌های قبل در حال حاضر نه در چهرهی دانش آموزان است و نه در چهرهی اولیای آن‌ها. شاید دانش آموزان آموزان از نشستن روی صندلی‌های خشک مدارس در کلاس‌های ۸ صبح و اولیای آن‌ها، از خطر ابتلای آن‌ها به ویروس کرونا و در خطر افتادن جانشان با وجود ویروس کرونا جهش یافته هستند.
به هر حال، در آستانه‌ی آغاز سال تحصیلی جدید هستیم، با توجه به اینکه در مهر ماه عمده آموزش‌ها با تمرکز بر فضای مجازی انجام خواهد شد و طبق گفته‌های سرپرست وزارت آموزش و پرورش، ۷۰ درصد دانش‌آموزان مهر را با شاد آغاز خواهند کرد و از آبان شاهد بازگشایی مدارس به صورت حضوری و به تدریج خواهیم بود؛ تامین زیرساخت‌های آموزش مجازی یکی از مسائل کلیدی است.
تجربه ۲۰ ماهه آموزش مجازی، با توجه به مدیریت فله‌ای و بی‌تدبیر آموزش و پرورش گذشته و مشخص نبودن وزیر آ.پ در دولت جدید، هنوز امیدی به بهبود در روند آموزش مجازی نیست.
در یک سال و نیم گذشته، شبکه شاد به عنوان بستر اصلی آموزش مجازی دانش‌آموزان با مشکلاتی بسیاری همراه بود. ضعف زیرساختی شبکه شاد، کند بودن سرعت اینترنت و خود شبکه، تعاملی نبودن آن و بسیار ایراد دیگر، از مهمترین چالش‌هایی بود که در مدت اخیر دانش آموزان و معلمان با آن مواجه بودند اما برای سال تحصیلی جدید چه تغییراتی در زیر ساخت‌های شبکه شاد انجام خواهد شد؟
طبق گفته‌های سرپرست وزارت آموزش و پرورش، با همراهی وزارت ارتباطات در سال تحصیلی جدید نیز استفاده از شبکه شاد برای دانش آموزان و معلمان، رایگان است؛ همچنین قرار است نسخه جدید شاد با امکاناتی بیشتر رونمایی شود.
دسترسی نداشتن حدود ۳.۵ میلیون دانش‌آموز به موبایل و تبلت برای بهره‌مندی از آموزش‌های مجازی چالش مهم دیگری است که احتمالا در سال تحصیلی جدید تکرار خواهد شد و همین موضوع نگرانی از بابت ترک یا بازماندگی از تحصیل دانش‌آموزان زیادی را جدی‌تر خواهد کرد.
این در شرایطی است که به جز مسئله بستر آموزشی شاد، در صورت غیر حضوری بودن آن، مسئله خرید و ثبت سفارش کتب درسی دانش آموزان هم، مسئله‌ی مهمی است.
همچنین قیمت کتاب‌های درسی دانش آموزان در مقاطع مختلف، به نسبت سال گذشته با رشد ۲۵٪ مواجه بوده است، به شکلی که قیمت کتاب اول دبستان نزدیک ۳۵ هزار تومان و قیمت کتاب‌های پایه‌های بالاتر، نزدیک به ۱۰۰ هزار تومان است که در رشته‌های مختلف ریاضی، تجربی، انسانی و هنرستان متفاوت است.
نکته جالب‌تر این است که تا ۲۵ شهریور، با وجود تمدید در بازه زمانی ثبت سفارش کتاب‌های درسی دانش آموزان، نزدیک به ۱۵ درصد دانش آموزان هنوز موفق به ثبت سفارش نشده اند، یعنی یک و نیم ملیون نفر، دانش آموز.
عدم ثبت سفارش این جمعیت دانش آموز از چهار حالت خارج نیست؛
در حالت اول، دانش آموزان، به دلیل مشکلات ثبت نام در مدرسه و سامانه پادا و ذغالی بودن نظام اداری آموزش و پرورش، در ثبت سفارش به مشکل خورده اند، در حالی که هنوز مشکل تعداد زیادی از دانش آموزان اتباع در مدارس مدارس محل تحصیل خود، حل نشده است که همه این‌ها قابل حل است.
در حالت دوم، مشکل در سامانه‌‌های ثبت سفارش آموزش و پرورش است که این مسئله هم محتمل است و در این شرایط، این سوال مطرح میشود، در صورتی که مدیریت ثبت سفارش کتاب برای ۱۵ میلیون دانش آموز، در سامانه به مشکل خورده است، چگونه آموزش آن‌ها در بستر آموزش مجازی شاد و ... به مشکل بر نخواهد خورد؟
در حالت سوم، مسئله ترک تحصیل این تعداد دانش آموز مطرح میشود که با توجه به آخرین آمار، مرکز آمار ایران، نرخ ترک تحصیل دانش آموزان متوسطه اول تقریبا دو برابر شده است و به نرخ ۴.۴ رسیده است.
معاون وزارت آموزش و پرورش دولت سابق در گفتگو با تسنیم گفت: با اشاره به اینکه در یک دهه گذشته کد رشته‌های خوب دانشگاهی قسمت دانش‌آموزان برخوردار شهرنشین شده است، افزود: نرخ ترک تحصیل شاخه نظری به ۴۷.۱ درصد رسیده است.
در همین رابطه، حسن ملکی رئیس سازمان درباره ثبت سفارش کتاب‌های درسی دانش‌آموزان گفت: دانش‌آموزانی که تاکنون موفق به ثبت سفارش کتاب‌های درسی نشده‌اند تا 31 شهریور فرصت دارند با مراجعه به سامانه ثبت سفارش کتاب‌های درسی برای سفارش خود اقدام کنند.
وی افزود: پس از ثبت سفارش، کتاب‌های از طریق مدارس در اختیار دانش‌آموزان قرار خواهد گرفت اما اینکه این تعداد دانش‌آموزان ترک تحصیل کرده باشند، خیر اینگونه نیست.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: معتقدیم در اوضاع کرونایی ممکن است دانش‌آموزان به دلایل مختلف موفق به ثبت سفارش کتاب‌های درسی نشده باشند بنابراین باید زمان بدهیم و فکر می‌کنم این کار انجام شود.
ملکی همچنین درباره تدوین برنامه درسی متناسب با شرایط کرونا مطرح کرد: در این برنامه درسی که مخصوص شرایط آموزش غیرحضوری است مانند سال گذشته حذفیات کتاب‌های درسی نداریم و هیچ مطلبی از کتاب‌ها حذف نمی‌شود اما براساس رویکرد تعدیلی، برنامه درسی فشرده را با شرایط کرونا متناسب‌سازی کردیم و در هر عنوان درسی بر مفاهیم و مهارت‌های اساسی متمرکز می‌شویم.
در حالت چهارم، که پیوستگی بسیار بالایی هم با حالت سوم ما دارد، هزینه‌های بالای تحصیل است.
بالا رفتن قیمت نوشت افزارها، کیف و کتاب‌ها و اضافه شدن هزینه‌ی خرید موبایل یا تبلت و لپ تاپ، برای آموزش مجازی، شرایط را برای ادامه تحصیل دانش آموزان بسیار بسیار، سخت کرده است. دانش آموزان کم برخوردار و مناطق محروم کشور که توانایی تهیه این مایحتاج آموزشی را ندارند و یا حتی دسترسی به اینترنت هم برای آن‌ها، ممکن نیست، راهی جز ترک تحصیل در عصر پیشرفت علم و تکنولوژی ندارند.
موسی فرزانیان، رئیس اتحادیه فروشندگان نوشت افزار در گفت وگویی به کاهش ۷۰ درصدی فروش نوشت افزارها در حال حاضر خبر داده بود.
وی گفت: متاسفانه رکود شدیدی در بازار لوازم التحریر حاکم است؛ زیرا بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور و بسته شدن مدارس و دانشگاه‌ها تقاضا برای خرید به شدت کاهش یافته است.
رئیس اتحادیه فروشندگان نوشت افزار افزود: از آنجا که هنوز وضعیت بازگشایی مدارس مشخص نشده است، رکود در این صنف همچنان ادامه دارد.
وی در مورد وضعیت تولید لوازم التحریر بیان داشت: تولید نیز شرایط مشابه با توزیع دارد با توجه به کاهش تقاضا، برخی تولید کنندگان شیفت‌های کاری خود را کاهش داده اند و یا اقدام به تعدیل نیرو کرده‌اند.
فرزانیان بیان داشت: بخشی از تولیدات سال گذشته بدون تقاضا در انبارها مانده است و امسال هم تولید در این بخش کمتر شده است اما با توجه به کاهش تقاضا مشکلی در تامین نیاز بازار احساس نمی‌شود.
با همه این‌ها، بازگشایی مدارس، و آموزش حضوری دانش آموزان، بسیار برای آن‌ها و آینده‌اشان مهم است در حالتی که جانشان در خطر نباشد. وزیر بهداشت درباره واکسیناسیون دانش آموزان در حاشیه بازدید از مرکز تجمیعی واکسن در شهرستان اسدآباد همدان، گفت: واکسیناسیون دانش آموزان ۷ تا ۱۸ سال طی دو هفته آینده آغاز شده و با دریافت هر دو دز واکسن توسط دانش آموزان امکان بازگشایی مدارس توسط آموزش و پرورش وجود خواهد داشت.
وی کامل شدن واکسیناسیون دانش آموزان را لازمه بازگشایی مدارس برشمرد و افزود: در شهرهایی که دارای وضعیت قرمز نیستند و یا در مناطق روستایی که دارای جمعیت کمی هستند، منعی برای بازگشایی مدارس وجود ندارد. منتها آموزش و پرورش باید درباره آن تصمیم بگیرد.
عین الهی با بیان اینکه واکسیناسیون در کشور به خوبی در حال انجام است؛ گفت: خوشبختانه مردم نیز در دریافت واکسن مشارکت و همکاری خوبی دارند.
طبق ادعای برخی از خبرگزاری‌های رسمی، ۱۰ میلیون واکسن سینوفارم تک دوز، اوایل مهر ماه برای تزریق به دانش آموز، وارد کشور خواهد شد و برای واکسیناسیون دانش آموزان اختصاص داده میشود. در این حالت، نزدیک به ۶۶ درصد دانش آموزان و نزدیک به ۹۰ درصد کادر آموزشی وزارت آموزش و پرورش در هفته‌های اول مهر واکسینه خواهند شد که تا آبان ماه، با روند سریع واکسیناسیون در حال حاضر، قریب به اتفاق دانش آموزان و معلمان، واکسن‌های خود را کامل دریافت خواهند کرد.
در این شرایط باید دید که دولت جدید در مقوله‌ی آموزش چه رویکردی را در اولین سال تحصیلی خود حتی با مشخص نبودن وزیر آموزش و پرورش در شرایط فعلی، برجای خواهد گذاشت. و اولین وعده این دولت در واکسیناسیون دانش آموزان و بازگشایی تدریجی مدارس به چه نحوی خواهد بود.
گزارش از محمد کفیلی
